Geschiedenis van Gran Canaria

Gran Canaria is net als de andere Canarische Eilanden van vulkanische oorsprong. Hoe oud het eiland is, is niet bekend. Wel schijnt dat de eerste bewoners op de Canarische Eilanden zich daar minimaal enkele honderden jaren voor Christus zich daar vestigden. De eerste bewoners zijn afkomstig uit Noord-Afrika, waarbij het niet zeker is of het om Berbers ging of om Cro-Magnonmensen. De naam Canarische Eilanden wordt gegeven in de eerste eeuw na Christus, als Plinius de Oudere het heeft over Insula Canaria.

Tot de tweede helft van de vijftiende eeuw leven de vreedzame beschavingen op Gran Canaria in rust, totdat Spaanse troepen in de periode 1478-1483 op gewelddadige wijze de macht overnemen. Het in Spaanse handen vallen van Gran Canaria in 1483 markeerde het einde van het tijdperk van de inheemse bevolking en het begin van een nieuw hoofdstuk voor het eiland. De Canarische Eilanden vormen sinds die tijd een belangrijke tussenstop op de route tussen Spanje en Midden- en Zuid-Amerika. Een deel van de bananenteelt wordt verplaatst naar Gran Canaria.

Gran Canaria dankzij de goede ligging op de route naar Amerika uitgroeien tot een belangrijk handelscentrum. Vooral Las Palmas – de hoofdstad van het eiland – profiteerde van deze mogelijkheden. De stad groeide vrij snel uit tot een van de belangrijkere logistieke knooppunten van het Spaanse rijk. Deze welvarende periode trok echter ook de aandacht van beruchte piraten en zeerovers.

De strategische ligging van Gran Canaria als tussenstop voor zeelieden die op ontdekkingsreis waren naar de Amerikaanse koloniën bleek ook een keerzijde te hebben. Het maakte het eiland tot een aantrekkelijk doelwit voor plunderingen door piraten. Met name de Britse piraat en ontdekkingsreiziger Francis Drake heeft een aantal pogingen gedaan om Gran Canaria binnen te vallen. De grootschalige aanval in 1595 op Las Palmas heeft flinke schade aan de hoofdstad toegebracht. Het leidde tot het besluit van de Spaanse overheid om Gran Canaria beter te beschermen tegen toekomstige aanvallen. Er werden allerlei forten en verdedigingswerken op Gran Canaria gebouwd, zoals het Castillo de la Luz en het Castillo de San Cristóbal.

De Spaanse heerschappij werd begin negentiende verstoord door de bezetting van zichzelf benoemde Franse keizer Napoleon Bonaparte. Dit had een negatieve invloed op de handel en de economie van het eiland. De daarna volgende dekolonisatie van de Nieuwe Wereld, waarbij ook de Spaanse kolonies zelfstandig werden, leidden tot een ineenstorting van de handel met Amerika. Dit had zware economische gevolgen voor Gran Canaria. De economie moest nieuw leven ingeblazen worden. In de tweede helft van de 19e eeuw werden er inspanningen gedaan om de landbouw en veeteelt op Gran Canaria uit te breiden. Zowel het vruchtbare landschap als het zachte klimaat leenden zich daar prima voor. Verder werd de toegankelijkheid van het eiland verbeterd. Dit geschiedde door verschillende infrastructuurprojecten, zoals de verbetering van wegen en havens.

De bananenteelt is lange tijd de belangrijkste bron van inkomsten geweest, totdat halverwege de vorige eeuw het toerisme naar Gran Canaria serieus op gang kwam. Er was al sprake van binnenlands toerisme, maar de opkomst van het internationale toerisme is uiteindelijk een goudmijn voor Gran Canaria gebleken. Na de landing van het eerste chartervliegtuig in 1956 is de ontwikkeling erg hard gegaan. Na de dood van Franco in 1975 is het toerisme op Gran Canaria als het ware geëxplodeerd. Al snel groeide Gran Canaria uit tot een van de populairste vakantiebestemmingen van Spanje.

Het toerisme is met horden en stoten gegroeid. De wereldwijde economische crisis die vanaf eind 2007 heerste was het moment waarop de groei van het toerisme voor het eerst omgezet werd in een lichte daling. Voor Gran Canaria betekende dit op langere termijn waarschijnlijke een zegen, want men beseft eindelijk dat kwaliteit belangrijker is dan kwantiteit.

Het inzetten op kwalitatief beter toerisme heeft ervoor gezorgd dat Gran Canaria ook de tweede crisis van deze eeuw – de coronapandemie – vrij gemakkelijk doorstaan heeft. Na een periode waarin er amper gereisd kon worden en het toerisme vrijwel tot stilstand kwam, heeft Gran Canaria de stijgende lijn gewoon weer oppakken toen de reisbeperkingen opgeheven werden.

De komende jaren wordt verwacht dat Gran Canaria de reeds ingezette koerswijziging op succesvolle wijze door zal zetten en dat er steeds meer gekeken gaat worden hoe er aan duurzaam toerisme gedaan kan worden. De tijden dat het landschap onbeperkt aangepast kon worden aan het toerisme lijken voorgoed voorbij te zijn.